27ste Zondag door het jaar

Auteur: Marcel Braekers
Datum: 03-10-2021
Liturgische tijd: Door het jaar
Liturgische jaar: B
Jaar: 2020-2021

Toen ik de evangelietekst van deze zondag over echtbreuk las, dacht ik een andere tekst te nemen of op een andere zondag het woord te nemen, maar dat vond ik maar laf. Ik heb 40 jaar in de hulpverlening gestaan en ben met zoveel verschillende situaties geconfronteerd dat ik me verplicht voel om vanuit mijn ervaring eerlijk te spreken. Niet alleen ik, wij allen ondervinden hoeveel relaties van korte duur zijn alsof het maar een spel is. Maar in veel gevallen beseffen we ook hoeveel leed er dikwijls binnen die relatie wordt geleden vooraleer men besluit te scheiden. De kinderen zijn meestal de dupe maar in een aantal gevallen is scheiden een keuze voor het minste leed. Als hulpverlener heb je de neiging om het allemaal van de pragmatische kant te bekijken en met het koppel na te gaan wat hier en nu het meest haalbare is.

Dat is zo niet in het evangelie: “Wat God heeft verbonden zal de mens niet scheiden” staat in de tekst. Maar wat heeft God verbonden? Ik vermoed dat het niet voldoende is dat twee mensen seksuele gemeenschap hebben maar dat het om koppels gaat die elkaar voor het altaar hun ja-woord hebben gegeven (bedenk daarbij vanaf pas de 11e eeuw de gewoonte was dat die verbintenis door een priester werd bekrachtigd, daarvoor was het een overeenkomst tussen twee families). Dat kan Jezus of de evangelist natuurlijk nog niet bedoelen, want het huwelijk was nog geen sacrament. Een gekke vraag daarbij: kan God ook scheiden wat mensen hebben verbonden? Of is het mogelijk dat God al lang anders naar een relatie aan het kijken is dan de menselijke beoordeling? Begrijp me goed: ik wil niet de spot drijven met dit verheven gebod en ik heb diep respect voor de koppels die na zoveel jaren elkaar nog graag zien en genieten van elkaars aandacht. Maar de tekst die we vandaag lezen heeft aanleiding gegeven tot een houding van hardheid waardoor mensen die scheidden uit de gemeenschap werden gestoten terwijl ze door een onvoorstelbare hel moesten gaan en net dan behoefte hebben aan tochtgenoten. Met welk recht meende men in naam van God te mogen uitsluiten? Om enkele misverstanden op te ruimen en een misbruik van de tekst te voorkomen wil ik daarom enkele kanttekeningen maken bij deze evangelietekst.

 

Wat natuurlijk vanuit onze hedendaagse gevoeligheden opvalt is dat deze tekst alleen over de man gaat. De vraag ‘of het een vrouw vrij staat haar man de bons te geven’ is evenwaardig. De eenzijdigheid wordt nog erger als je bedenkt dat in de Joodse traditie heel verschillende principes bestonden. Volgens rabbi Shammai mocht de man alleen de vrouw wegsturen als ze overspel had gepleegd, maar volgens rabbi Hillel was het voldoende dat ze een stuurs karakter had of slecht kookte. Daarbij had volgens het Joodse recht een man nog zeggingschap over zijn ex ook nadat hij een nieuwe relatie was begonnen. Het was dus al een hele stap vooruit zoals Mozes beval dat die man verplicht werd een brief te schrijven zodat de vrouw weer vrij was. In die context neemt Jezus een standpunt in dat dat veel verder gaat en aan beide partijen evenveel recht en waardigheid toekent en hun relatie op een hoger spiritueel vlak plaatst. Wat mensen beloven en met elkaar doen heeft op spiritueel vlak gevolgen en wordt een heilige band, aldus Jezus. Je mag daarmee niet sollen, want God bevestigt en ondersteunt de belofte. Maar daarbij mogen we niet vergeten dat in het verhaal van de overspelige vrouw diezelfde Jezus tegen de omstaanders zegt dat wie zonder zonden is de eerste steen mag gooien. Pas als je beide uitspraken tezamen neemt wordt duidelijk waar het Jezus om gaat. Voor Hem zijn man en vrouw elkaars gelijken en heeft hun verbintenis ook spirituele betekenis zoals ook de tekst uit Genesis suggereert. Wat daarbij voor Jezus de kern van de zaak is, is de onvoorwaardelijke en onbegrensde liefde van God. Hij verbindt wat mensen tegen elkaar zeggen, maar Hij gaat ook mee met degenen die mislukken en daarbij op het misprijzen van de omgeving stoten. God laat zich met andere woorden voor geen enkele kar spannen en dat heeft de Kerk soms vergeten. Mensen de deelname aan de eucharistie ontzeggen omdat ze scheidden en een nieuwe relatie aangingen is tekort doen aan de oproep tot grenzeloze liefde. Lees hoofdstuk 13 uit de eerste Korintiërsbrief over de liefde en je begrijpt dat het voor de jonge kerk om iets heel anders ging. Daar beschrijft Paulus de crisis waar hij zelf doorheen is gegaan en die hem deed beseffen dat de God van het Verbond geen wettische maar een eindeloos liefdevolle God is. In dat spoor moeten ook wij durven gaan.

 

Preek van de week

Inschrijving

Indien u iedere week een voorstel van preektekst van een dominicaan of een lekendominicaan wilt ontvangen, vragen wij u om uw inschrijving te bevestigen door te klikken op de link. Wij danken u bij voorbaat voor uw interesse in ons initiatief.

Onze preken

  • Paaszondag

    Paaszondag

    Pasen is hét hoogfeest van het christendom. Jezus van Nazareth is niet in de dood gebleven. Hij is opgewekt ten Read More
  • Paaswake

    Paaswake

    Deze avond is een avond waarop je staat voor een grote keuze. Op het moment dat we overgaan van dood Read More
  • Witte Donderdag

    Witte Donderdag

    De lezingen van vandaag plaatsen ons samenzijn in een continuïteit van bijzondere orde. Drie verhalen en vertrouwde gebaren ballen verleden Read More
  • 1
  • 2